Những trường hợp phải đổi hoặc thi lại giấy phép lái xe

Trường hợp nào có thể xin cấp lại giấy phép lái xe mà không cần phải thi sát hạch? Trường hợp nào bắt buộc phải thi sát hạch lý thuyết hoặc phải thi sát hạch lý thuyết lẫn thực hành? Nếu không chấp hành việc đổi hoặc thi lại giấy phép lái xe thì sẽ bị xử phạt như thế nào? Tất cả sẽ có trong bài viết sau đây, cùng Thái Việt tìm hiểu ngay nhé! 

1. Tại sao phải đổi hoặc thi lại giấy phép lái xe?

Khi hết thời hạn sử dụng (kể từ ngày hết hạn), giấy phép lái xe sẽ trở nên vô hiệu hóa. Chính vì vậy, người lái xe cần làm hồ sơ thủ tục gia hạn trước khi giấy phép lái xe hết hạn. Tuy nhiên, trong trường hợp bằng lái xe đã hết hạn và người điều khiển xe không thực hiện việc đổi hoặc thi lại giấy phép lái xe thì sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.

Mặt khác, giấy phép lái xe hiện nay được làm bằng chất liệu thẻ PET và khi làm thủ tục đổi bằng lái xe mới, các cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ cắt góc cũng như thu hồi lại bằng lái xe cũ.

2. Những trường hợp cần phải xin cấp đổi lại giấy phép lái xe

Theo Khoản 2, Khoản 3, Khoản 4 Điều 17 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT (sửa đổi và bổ sung tại Thông tư số 01/2021/TT-BGTVT) quy định về giấy phép lái xe của các loại xe có thời hạn sử dụng nhất định như sau:

• Bằng lái xe hạng B1 có thời hạn cho đến khi người lái xe đủ 55 tuổi (nếu là nữ) và đủ 60 tuổi (nếu là nam); trường hợp người lái xe trên 45 tuổi (nếu là nữ) và trên 50 tuổi (nếu là nam) thì bằng lái xe được cấp có thời hạn là 10 năm (kể từ ngày cấp).
• Bằng lái xe hạng A4 và B2 có thời hạn là 10 năm (kể từ ngày cấp).
• Bằng lái xe hạng C, D, E, FB2, FC, FD và FE có thời hạn là 5 năm (kể từ ngày cấp).

Căn cứ vào quy định trên, bằng lái xe hạng A4 và B2 có thời hạn là 10 năm, do đó, nếu những người có bằng hạng A4, B2 được cấp vào tháng 1/2015 thì phải xin cấp đổi lại giấy phép lái xe trước tháng 1/2025. 

Bên cạnh đó, đối với trường hợp người có bằng lái hạng C, D, E, FB2, FC và FE nếu được cấp vào tháng 1/2020 thì cần phải đi đổi lại giấy phép lái xe trước tháng 1/2025 để có đủ điều kiện tham giao lưu thông trên đường.

Ngoài ra, theo Khoản 2 Điều 36 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT (được sửa đổi tại Thông tư 05/2023/TT-BGTVT) quy định về trường hợp những người có bằng lái xe bị mất, còn thời hạn sử dụng hoặc quá thời hạn sử dụng dưới 3 tháng (kể từ ngày hết hạn) sẽ được xét cấp đổi lại giấy phép lái xe. Hồ sơ xin cấp đổi lại giấy phép lái xe gồm có:

• Đơn đề nghị xin cấp đổi lại giấy phép lái xe theo đúng mẫu quy định.
• Hồ sơ gốc trùng khớp thông tin với bằng lái xe (nếu có).
• Giấy khám sức khỏe của người điều khiển xe được cơ sở y tế có thẩm quyền cấp theo quy định (trừ các trường hợp cấp lại bằng lái xe không thời hạn của hạng A1, A2 và A3).
• Đối với người Việt Nam cần chuẩn bị bản sao thẻ căn cước công dân hoặc giấy chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu còn trong thời hạn có ghi số giấy chứng minh nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân; đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc người nước ngoài cần chuẩn bị hộ chiếu còn trong thời hạn.

Khi đến thực hiện thủ tục cấp lại bằng lái xe tại Sở Giao thông vận tải hoặc Tổng cục đường bộ Việt Nam, người lái xe cần chuẩn bị 1 bộ hồ sơ, chụp ảnh trực tiếp để xuất trình và bản chính các giấy tờ bên trên (trừ các bản chính đã gửi) để đối chiếu. Sau thời gian 2 tháng (kể từ ngày nộp đầy đủ hồ sơ thủ tục), người lái xe cần chụp ảnh và nộp lệ phí theo đúng quy định, nếu trong trường hợp không phát hiện bằng lái xe đang bị các cơ quan có thẩm quyền  xử lý, thu giữ; có tên trong hồ sơ của cơ quan quản lý sát hạch, thì sẽ được cấp đổi lại giấy phép lái xe.

3. Những trường hợp bắt buộc phải thi lại bằng lái xe

3.1 Những trường hợp phải thi lại lý thuyết

Căn cứ vào Điểm a, Khoản 1 và Điểm a, Khoản 3 Điều 36 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT của Bộ Giao Thông Vận Tải, những trường hợp bắt buộc người lái xe phải sát hạch lại lý thuyết để được cấp lại bằng lái xe bao gồm:

• Người có giấy phép lái xe quá thời hạn sử dụng: Từ 3 tháng cho đến dưới 1 năm (kể từ ngày hết hạn có ghi rõ trong bằng lái xe), phải sát hạch lại lý thuyết để xin cấp đổi lại giấy phép lái xe.
• Người bị mất bằng lái xe, quá thời hạn sử dụng từ 3 tháng trở lên (kể từ ngày hết hạn), có tên trong hồ sơ của các cơ quan quản lý sát hạch, không thuộc những trường hợp đang bị các cơ quan có thẩm quyền xử lý và thu giữ, sau 2 tháng (kể từ ngày nộp đầy đủ hồ sơ hợp lệ theo đúng quy định): Quá hạn sử dụng từ 3 tháng cho đến dưới 1 năm, cần phải dự sát hạch lại lý thuyết.

3.2 Những trường hợp phải thi lại cả lý thuyết lẫn thực hành

Theo Điểm b Khoản 1 Điều 36 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, người có giấy phép lái xe quá thời hạn sử dụng: 

• Từ 1 năm trở lên (kể từ ngày hết hạn có ghi rõ trong bằng lái xe), phải sát hạch lại phần lý thuyết và thực hành để cấp lại bằng lái xe. 
• Người lái xe cần chuẩn bị 1 hồ sơ thủ tục dự sát hạch lại thực hiện theo quy định tại Khoản 3 Điều 19 của Thông tư này và gửi trực tiếp tại Sở Giao thông vận tải hoặc là tại Tổng cục đường bộ Việt Nam:
• Bản sao chứng minh nhân dân hay thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn thời hạn có ghi số giấy chứng minh nhân dân hoặc số thẻ căn cước công dân đối với người Việt Nam; hộ chiếu còn trong thời hạn đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc người nước ngoài.
• Bản sao hộ chiếu (còn thời hạn trên 6 tháng), thẻ thường trú hoặc thẻ tạm trú hoặc chứng minh thư công vụ hoặc chứng minh thư ngoại giao (trường hợp là người nước ngoài).
• Giấy khám sức khỏe của người điều khiển xe được các cơ sở y tế có thẩm quyền cấp theo đúng quy định pháp luật.
• Đơn xin đề nghị đổi (cấp lại) giấy phép lái xe theo đúng mẫu quy định. 
• Bản sao của bằng lái xe đã hết hạn.

Mặt khác, cũng theo Điểm b Khoản 3 Điều 36 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, người bị mất bằng lái xe, quá thời hạn sử dụng từ 3 tháng trở lên (kể từ ngày hết hạn), có tên trong hồ sơ của các cơ quan quản lý sát hạch, không thuộc những trường hợp đang bị các cơ quan có thẩm quyền xử lý và thu giữ, sau 2 tháng (kể từ ngày nộp đầy đủ hồ sơ hợp lệ theo đúng quy định), phải dự thi sát hạch lại nội dung như sau: 

• Quá thời hạn sử dụng từ 1 năm trở lên, phải sát hạch lại cả lý thuyết lẫn thực hành.
• Người lái xe cần chuẩn bị 1 bộ hồ sơ thủ tục dự sát hạch lại thực hiện theo quy định tại khoản 4 Điều 19 của Thông tư này, sau đó gửi trực tiếp tại Sở Giao thông vận tải hoặc Tổng cục đường bộ Việt Nam:
• Bản sao chứng minh nhân dân hay thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn thời hạn có ghi số giấy chứng minh nhân dân hoặc số thẻ căn cước công dân đối với người Việt Nam; hộ chiếu còn trong thời hạn đối với người nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
• Bản sao hộ chiếu (còn thời hạn trên 6 tháng), thẻ thường trú hoặc thẻ tạm trú hoặc chứng minh thư công vụ hoặc chứng minh thư ngoại giao (đối với trường hợp là người nước ngoài).
• Giấy khám sức khỏe của người điều khiển xe được cơ sở y tế có thẩm quyền cấp theo quy định pháp luật.
• Đơn đề nghị đổi (cấp lại) giấy phép lái xe theo đúng mẫu quy định.
• Bản chính hồ sơ gốc của bằng lái xe đã bị mất (nếu có).

4. Bằng quá hạn có phải thi mô phỏng không?

Từ sau ngày 01/01/2023, tất cả các trường hợp bằng quá hạn từ 3 tháng trở lên khi sát hạch phục hồi để cấp lại giấy phép lái xe ô tô thì đều phải thực hiện thêm một nội dung thi sát hạch mô phỏng các tình huống giao thông.

Như thế có nghĩa là đối với trường hợp quá hạn từ:

• Trên 3 tháng đến dưới 1 năm: Thi lại lý thuyết 600 câu và phần thi mô phỏng 120 tình huống giao thông.
• Trên 1 năm: Thi lại lý thuyết 600 câu, thi mô phỏng 120 tình huống, thi sa hình, thi đường trường.

5. Mức phạt cho tài xế sử dụng bằng lái xe hết hạn

Căn cứ theo Khoản 11 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP đã sửa đổi mức phạt đối với hành vi sử dụng bằng lái xe đã hết hạn sử dụng đối với người tham gia điều khiển xe ô tô cũng như các loại xe tương tự xe khác. Theo đó, mức phạt cho tài xế nếu có giấy phép lái xe nhưng đã hết hạn sử dụng là:

• Phạt tiền từ 5.000.000 – 7.000.000 đồng đối với trường hợp người điều khiển xe ô tô, máy kéo cũng như các loại xe tương tự như xe ô tô vi phạm hành vi: Có bằng lái xe nhưng đã hết hạn sử dụng dưới 3 tháng (kể từ ngày hết hạn).
• Phạt tiền từ 10.000.000 – 12.000.000 đồng đối với trường hợp người điều khiển xe ô tô, máy kéo cũng như các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm hành vi: Có bằng lái xe nhưng đã hết hạn sử dụng từ 3 tháng trở lên (kể từ ngày hết hạn) hoặc có bằng lái xe nhưng không trùng khớp với loại xe đang điều khiển.

Vừa rồi, Thái Việt đã cung cấp cho bạn những trường hợp cần xin cấp lại giấy phép lái xe hoặc phải thi sát hạch cả phần lý thuyết và thực hành. Hy vọng rằng, với thông tin hữu ích này, bạn có thể làm thủ tục đổi hoặc thi lại bằng lái xe đúng theo quy định pháp luật để tránh phải chịu mức phạt hành chính không đáng có.